W przededniu wojny światowej, wg Wyatt (1914)

W Internecie (w ponad dwustu wystąpieniach) oraz w wydawnictwach drukowanych, przy okazji opisu historii Tomaszowa Lubelskiego powtarzana jest zbitka słowna „generała Ołchowa” (rzadziej – Olchowa). Ów generał Ołchow miał dowodzić wojskami rosyjskimi (lub nawet armią rosyjską) w bitwie pod Tomaszowem z „wojskami austriackimi” feldmarszałka Mackensena. O ile powszechnie znany jest niemiecki feldmarszałek Mackensen i miał on nawet imię [1], to generał Ołchow pozbawiony jest imienia i na dodatek jego nazwisko występuje tylko w dopełniaczu liczby pojedynczej.

O generale Ołchowie można przeczytać – jak już wspomniałem – w rozmaitych źródłach drukowanych – książkach [2] i prasie [3]. Generał Ołchow pojawia się też np. w poniższych serwisach internetowych (ich nazw nie wymieniam, podaję tylko adresy):
www.tomaszow-lubelski.pl, www.roztocze.com,
www.roztocze.info, www.roztocze.net,
gosciniec.pttk.pl, www.pamiecmiejsca.tnn.pl,
www.uczyc-sie-z-historii.pl, stefaniuk.sejm.pl,
mapy.pomocnik.com, ...

W tej sytuacji pozwalam sobie podać kilka informacji o tajemniczym bezimiennym generale – i jego udziale w I wojnie światowej – który tak naprawdę nazywał się Władimir Apołłonowicz Ołochow.

* * *

Władimir Apołłonowicz Ołochow [4] (21.1.1857–1919). Generał lejtnant od 4.11.1914. Generał piechoty od 22.03.1915. Kawaler Orderu Św. Jerzego IV klasy. Uczestnik rosyjsko-tureckiej wojny 1877–78.

Przed I wojną światową i na jej początku był dowódcą 1. Gwardyjskiej Dywizji Piechoty (od 30.05.1912), a później – 23. Armijnego Korpusu (28.12.1914–01.07.1915).

1.06.1915 (14 czerwca nowego stylu) pomiędzy 3. i 8. Armią Południowo-Zachodniego Frontu utworzono pod komendą Ołochowa grupę armijną w skład której weszły: 19. i 23. Armijne Korpusy, 2. i 5. Kaukaskie Korpusy i 4. Korpus Konny. Jej zadaniem było wypełnienie luki między rosyjskimi armiami i utrzymanie połączeń z Chełmem i Włodzimierzem Wołyńskim.

7 (20) czerwca razem z 8. Armią grupa została wyparta z Gródka Jagiellońskiego i odrzucona za linię Lwowa. 12 (25) czerwca grupa została przekazana Północno-Zachodniemu Frontowi. 12 (25) czerwca wojska feldmarszałka Augusta von Mackensena uderzyły na styku 3. Armii i grupy Ołochowa. W trakcie bitwy pod Tomaszowem Lubelskim 13–17 (26–30) czerwca [5] wojska Ołochowa zostały odrzucone w kierunku Hrubieszowa. Po uzyskaniu z rezerwy 31. Armijnego Korpusu Ołochow dostał rozkaz utrzymania Chełma. W końcu czerwca 1915 r. grupę Ołochowa przekształcono w 13. Armię, której dowództwo powierzono generałowi piechoty Władimirowi Nikołajewiczowi Gorbatowskiemu.

Następnie Władimir Ołochow dowodził 1. Gwardyjskim Korpusem (25.08–08.12.1915) oraz 2. Gwardyjskim Korpusem (08.12.1915–27.06.1916). Od 27.06.1916 był członkiem Aleksandrowskiego Komitetu Rannych. Po rewolucji październikowej, od 1918 r. – w Sztabie Generalnym Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej.

Zaineresowanych generałem odsyłam do prac Kiersnowskiego i Zalesskiego.

Piśmiennictwo

• Amtliche Kriegs-Depeschen. Nach Berichten des Wolff'schen Telegr.-Bureaus, 2. Band. 1. Febr. 1915 bis 31. Juli 1915, Nationaler Verlag, Berlin, b.r. (1915).
• Wiesław Bondyra, Słownik historyczny miejscowości województwa zamojskiego, „Dzieje Zamojszczyzny”, Lublin–Zamość 1993.
• Bolesław Cisło, O dawnym Tomaszowie. Rys historyczny miasta, Tomaszów Lubelski 1991.
• W.[ojciech] Dziedzic, Listopad 1918 w Tomaszowie. W rocznicę Dnia Niepodległości, „Rewizje Tomaszowskie. Dwutygodnik. Pismo Samorządu Terytorialnego”, rok XVI, nr 22(411), 10 listopada – 23 listopada 2006, s. 3.
• Tadeusz Glinka, Andrzej Walenciak, Paweł Walenciak, Małopolska północno-wschodnia. Przewodnik, Sport i Turystyka, Warszawa 2000.
• [Kersnovskij] Антон Антонович Керсновский, История русской армии, том 3, Голос, Москва 1994.
• Zofia Nycz, Rajd „Smerfów”, „Gościniec. Kwartalnik Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego”, nr 2(15), 2004.
• Artur Pawłowski, Roztocze, Puszcza Solska, Lasy Janowskie i Wyżyna Wołyńska (część polska). Przewodnik turystyczny, Wydawnictwo Stanisław Kryciński, Warszawa 2004.
• rep, Na progu niepodległości. Tomaszów 1918, „Rewizje Tomaszowskie. Dwutygodnik. Pismo Samorządu Terytorialnego”, rok XV, nr 22(385), 4 listopada – 17 listopada 2005, ss. 1, 7.
• Horace Wyatt, illustrations by W. Tell, Malice in Kulturland, The Car Illustrated, London 1914.
• [Zalesskij] Константин Александрович Залесский, Кто был кто в первой мировой войне. Биографический энциклопедический словарь, АСТ, Астрель, Москва 2003.

Piotr Szucki,   11.11.2008
 

Przypisy

[1] August von Mackensen (1849–1945), dopiero co (23.06.1915 r.) awansowany na feldmarszałka (Generalfeldmarschall, marszałek polny) za odzyskanie z rąk rosyjskich Lwowa.

[2] Np. Cisło (1991); Bondyra (1993); Glinka et al. (2000); Pawłowski (2004).

[3] Np. Nycz (2004); rep (2005); Dziedzic (2006).

[4] Владимир Аполлонович Олохов, Vladimir Apollonovič Olohov (transliteracja), Władimir Apołłonowicz Ołochow (transkrypcja).

[5] Wien, 29. Juni [1915], mittags.
Amtlich wird verlautbart:
Russischer Kriegsschauplatz:
In Ostgalizien sind die verbündeten Armeen in der Verfolgung bis an die Gnila-Lipa und den Bug bei Kamionka-Strumilowa vorgedrungen. Die in dieser Linie stehenden russischen Kräfte werden angegriffen. Burstyn wurde gestern genommen. Starke feindliche Kräfte, die bei Sielec (nord-westlich Kamionka-Strumilowa) hielten, wurden heute nacht nach heftigem Kampfe unter großen Verlusten auf Krystynopol zurückgeworfen.
Nördlich Rawa-Ruska und nördlich Cieszanow drangen die verbündeten Truppen auf russisches Gebiet vor. Tomaszow ist in unserem Besitz. Heute nacht räumte der Feind seine Stellungen am nördlichen Tanew und nördlichen Sanufer und begann den Rückzug in nordöstlicher Richtung. Er wird überall verfolgt.
In Polen und am Dnjestr ist die Lage unverändert.
          Amtliche Kriegs-Depeschen (1915).